Advies van de Raad van State op het wijzigingsbesluit voor het reclameverbod

Online kansspelen en reclames zijn twee onderwerpen die de afgelopen tijd hand in hand gaan. Al sinds de kansspelmarkt openging in oktober 2021 zijn er veel geluiden te horen dat er teveel reclames zijn, met alle gevolgen van dien. 

Zo zijn er een groot aantal talkshows geweest die het hadden over de grote hoeveelheid reclames, waren er nieuws items en zelfs in de Tweede Kamer werd erover gesproken. Vooral de noodkreten vanuit de verslavingszorg zorgden ervoor dat het tijd werd om te gaan kijken naar mogelijke oplossingen om de reclame voor kansspelen op afstand aan banden te leggen. En dat is gelukt, maar wat gaat er nou precies veranderen dan? En waarom?

Waarom wordt de wet aangepast?

Eén van de voornaamste doelen van het legaal maken van kansspelen op afstand in Nederland was het beschermen van de consumenten. Veel personen speelden namelijk bij illegale aanbieders in het buitenland waar zij amper beschermd werden tegen illegale- en criminele activiteiten en tegen een kansspelverslaving. 

Daarom werd het per 1 oktober 2021 legaal om online te gokken bij Nederlandse aanbieders. Dit werd gedaan om het aanbod te kanaliseren. Dit houdt in dat de Nederlandse overheid het doel heeft om Nederlanders van illegaal aanbod in het buitenland naar legaal aanbod binnen Nederland te krijgen. Dit omdat de spelers hier beter beschermd kunnen worden tegen onder andere een kansspelverslaving dus. 

Toch bleek dat dit niet helemaal ging zoals gehoopt. Met name de grote hoeveelheden reclames liep de spuigaten uit. Je kon geen reclameblok op televisie zonder minimaal twee reclames van online casino’s te zien, elk bushokje leek wel reclame te bevatten en zelfs op de radio was het raak. 

Vooral kwetsbare groepen werden hierdoor getroffen. Vooral vanuit de verslavingszorg en door personen die zelf ervaring hebben met verslavingsproblematiek zijn signalen afgegeven dat de reclame negatieve gevolgen heeft. Zo worden spelers constant geconfronteerd met online gokken waardoor ze sneller worden overgehaald om toch weer te gaan gokken. Daarnaast blijkt uit onderzoek ook nog eens dat jongeren oververtegenwoordigd zijn in de populatie Nederlanders met een spelersaccount voor kansspelen op afstand.

Daarom heeft de overheid besloten dat er wat gedaan moet worden aan de reclames voor online kansspelen, en zo is het wijzigingsbesluit voor het reclameverbod tot stand gekomen.

Wat staat er in het wijzigingsbesluit voor het reclameverbod?

Al op 7 juli werd het Besluit tot wijziging van het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen gepubliceerd. In dat besluit werd aangegeven dat de wetswijziging zou intreden op 1 januari 2023, maar dit is ondertussen al verlaat naar ergens rond maart 2023, maar wat staat er dan precies in deze wetswijziging?

Het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen is de huidige wetgeving waarin precies wordt toegelicht wat de regels zijn voor vergunninghouders met betrekking tot reclame voor online kansspelen. Sinds de eerste online casino’s hun vergunningen hadden moesten hun reclames voldoen aan de regels die staan in dit Besluit. Maar wat gaat er veranderen?

Dit is een concept. Het kan dus zijn dat er tegen maart 2023 nog een aantal dingen worden aangepast. Natuurlijk brengen we je meteen op de hoogte van eventuele wijzigingen.

Ongerichte reclame

Het belangrijkste onderdeel van het wijzigingsbesluit is het verbod op ongerichte reclame. Onder ongerichte reclame wordt eigenlijk alle reclame verstaan die niet direct gericht is op specifieke personen. 

Denk hierbij bijvoorbeeld aan reclames op televisie. Als jij als vrouw zijnde televisie kijkt kan het zijn dat je een reclame ziet waar scheermesjes voor mannen worden getoond, of dat jij als man een reclame ziet voor een huidverzorgingsproduct voor vrouwen. Dit soort reclames worden dus gewoon aan iedereen getoond in de hoop dat ook de juiste doelgroep de reclames zal zien. 

Bij gerichte reclames wordt op de consument ingespeeld. Stel als jij bijvoorbeeld vaak schoenen koopt dan kan de reclamemaker direct inspelen op jouw voorkeuren om jouw schoenen te laten zien op internet die je wellicht zou willen kopen. Zulke reclame wordt alleen aan jou getoond en is dus gericht op jou. 

Het voornaamste doel van dit verbod op ongerichte reclames is om kwetsbare groepen als jongeren en (ex) verslaafden te beschermen. Elke vorm van ongerichte reclame waarvan niet kan worden uitgesloten dat het kwetsbare groepen zal bereiken is dan ook verboden. In de wetgeving worden een aantal vormen van ongerichte reclame benoemd:

• Reclame in de openbare ruimte. Denk hierbij aan reclame in de bioscoop, in een theater, bij een festival etc. 
• Reclame via publiekelijk toegankelijke media. Hierbij kan gedacht worden aan de radio, televisie, kranten, tijdschriften etc. 
• Internetreclame. Reclames op websites, tijdens video’s etc. zijn verboden als deze niet direct gericht zijn op een specifieke doelgroep of consument. 

Deze verboden gelden ook voor openbare plekken waar je moet betalen voor toegang of waar een minimale leeftijd geldt. 

Casino’s die een fysieke vestiging hebben mogen nog altijd gewoon reclame maken. Denk aan een Holland Casino of aan specifieke speelhallen. Hierbij geldt wel dat de reclame duidelijk moet maken dat het geen reclame is voor online kansspelen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door reclame te maken voor de specifieke vestiging. Deze regeling is toegevoegd om casino’s als Holland Casino geen voordeel te geven bij het maken van reclame omdat zij een fysiek casino én een online casino hebben.

Sponsors

Ook het gebruik van sponsors zal aan banden gelegd worden. Op dit moment zijn er een groot aantal voetbalclubs die gesponsord worden door online casino’s. Zo wordt de Eredivisie gesponsord door Holland Casino, worden veel ploegen gesponsord door TOTO of BetCity en heeft bijvoorbeeld AZ Kansino als shirtsponsor. 

Daarnaast worden vaak evenementen, festivals en programma’s gesponsord door online casino’s. Dit zal niet langer geaccepteerd worden als het wijzigingsbesluit in werking treedt. 

Dit gaat echter niet meteen in. Er zal een overgangsfase ingevoerd worden zodat evenementen en organisaties die nu worden gesponsord door een online casino de tijd krijgen om nieuwe sponsors te vinden. 

Zo geldt voor sportsponsoring een overgangstermijn van twee jaar. Dus de voetbalclubs en dergelijken hebben tot ongeveer medio 2025 de tijd om een nieuwe sponsor te vinden. Voor alle andere sponsoren die geen betrekking hebben op sport geldt een overgangstermijn van één jaar. Zij moeten dus ongeveer medio 2024 een nieuwe sponsor hebben gevonden.

Advies Raad van State

Op 2 januari 2023 werd het advies van de Raad van State gepubliceerd. Dit is een advies over de beoogde wetswijziging van het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen die we zojuist hebben besproken.

Onvoldoende duidelijkheid

Veel mensen waren verbaasd over de timing van dit advies omdat het middenin de kerstvakantie was. Dit weerhield de Raad van State echter niet om haar advies te publiceren. Dus wat staat er dan precies in dit advies van de Raad van State?

Ten eerste wordt al meteen benoemd dat de Raad van State het eens is met het standpunt dat kwetsbare groepen beter beschermd moeten worden. Maar de Raad van State benoemd ook dat het nog niet duidelijk is wat de gevolgen zijn van de legalisering van online gokken in Nederland. 

In 2024 staat een evaluatie gepland van de Wet kansspelen op afstand. De Raad van State geeft aan dat het nog onduidelijk is wat de daadwerkelijke effecten zijn geweest van de legalisering en of het aantal spelers en aantal verslaafden daadwerkelijk problematisch is toegenomen. 

De Raad van State stelt echter niet dat de hele wetswijziging geschrapt moet worden, maar dat duidelijker gemaakt moet worden waarom het zo noodzakelijk is. Zo wordt ook benoemd dat ze graag willen zien dat wordt toegelicht hoe de verhoudingen zijn tegenover andere reclames voor bijvoorbeeld roken en alcohol.

Licht ongerichte reclame toe

In het thema van onduidelijkheid wordt ook de term ongerichte reclame benoemd. De Raad van State benoemd een specifiek onderdeel uit de wetwijziging:

tenzij verzekerd is dat personen, bedoeld in artikel 2, derde en vierde lid, niet door de wervings- en reclameactiviteiten worden bereikt

Het gaar er hierbij om dat reclame voor online kansspelen verboden is via het internet tenzij verzekerd kan worden dat kwetsbare groepen worden bereikt. 

De Raad van State is het niet eens met de term ‘verzekerd’. In plaats van het woord ‘verzekeren’ is dan ook gekozen voor ‘aantoonbare maatregelen getroffen worden’. Op deze manier wordt duidelijker wat er bedoeld wordt.

Daarnaast wil de Raad van State dat wordt toegelicht of het hier gaat om een inspanningsverplichting of een resultaatverplichting:

Tevens wordt de vraag gesteld welke maatregelen dan getroffen moeten worden. Want hoe moeten reclamemakers dan voorkomen dat zij kwetsbare groepen treffen? En hoe gaat dit gecontroleerd worden? Hier wil de Raad van State nog duidelijkheid over. 

Het advies van de Raad van State luidt dan ook om de wet beter toe te lichten en vooral het stukje gerichte en ongerichte reclame beter uit te leggen. Dit advies van de Raad van State is echter geen verplichting. De wetgever kan ervoor kiezen om dit advies niet in acht te nemen en de wetswijziging te laten voor wat hij is. Zodra we meer weten zullen we je dan ook meteen op de hoogte stellen!